Vai comprendre !

Fa 50 ans que Francés e Alemands son venguts òuficialament amics graci a de Gaulle e Adenauer. Doei mes viscuts en Alsaça m'an permés de m'avisar que la dicha amistat a gaire d'eisistenci pèr lo monde que viu sus lei doas ribas de Rhein. 

Faguèri d'escorregudas dins lo Bade ; degun li parla francés pèr carriera o dins lei negòcis. A Kehl, pròche Strasbourg, lei solets francofònes son lei Francés que li travalhon. L'indiferènci dei vesins per la lenga de Molière es una realitat. "Dès que tu traverses le Rhin tu deviens un étranger" mi diguèt mon amic Marc que rèsta dempuei dès ans en Alsaça.

Au castèu de Rastatt, una imitacien de Versailles, a un còp de fusiu de l'Alsaça, trovèri ges d'emplegat per prononciar una fraseta de francés. Ma soleta coneissènça de l'alemand mi vèn dei cantatas de JS Bach; "Also hat Gott die Welt geliebt", "Lobe den Hernn, meine Seele"... es malaisat de plaçar dins una discutida.

Dau caire alsacian, l'alemand si parla dins lei negòcis e leis aubergas mai a ges de presènci publica dins lei vilagis e lei ciutats.

Li a pas mai de vint ans, lei parlars alsacian d'un caire e badés de l'autre èron encara fòrça vius e permetien una perfiecha comunicacien. Convèn d'apondre que si sèmblon fòrça. La reculada de l'alsacian es ailàs una realitat ; mai d'un de sei locutors naturaus m’òu diguèt.

Era pasmens lenga internacionala d'Euròpa que laissa ara plaça a l'englés o puslèu au globish, un charabia mescladissa de mots d'englés. Es en globish que si faràn deman boana part dei charradissas amicalas entre joines Francés e Alemands.