Durbir l’escòla ? L’escomessa dei Centres Continus d’Aprendissatge de la Lenga Regionala en Provença

Vintacinc Comunas dei Bocas-dau-Ròse duerbiron pas seis escòlas l’onge de mai, coma l’aviá decidit lo president de la Republica. Per l’essenciau lei premiers cònsols dison que son pas lests : fauta de personaus, dificultat de nejeta, desinfeccien, protocòls sanitàris...E la responsabilitat penala per lei malauts qu’auriá provocat la dubertura, e que lo cònse vòu pas assumir….
 
Dins aquelei comunas de Centres Continus d’Aprendissatge de la Lenga Regionala, que s’i fa tres oras de provençau chasque setmana, e encara tres oras en provençau : son vintasèt au totau e tres entr’elei bilingües. Levat d’una error, pensam que duerbiràn leis escòlas sestianas Platanes e La Barque; de Puyloubier et Gréasque Amalbert, d’Arle Daudet e Pergaud; d’Aubanha Palissy e Mermoz ; de Marselha Saint-Gabriel, Castellas-les-Lions, La Loubière, Dromel, Les Tuves , Saint-Louis Le Rove ; Canet Barbès ; l’escòla de Cazan-Vernègues ; dau Martegue Enric Damòfli, Frederic Mistral a Malhana.
 
Aquela de Gardana, Elsa Triolet, bilingüe, au revenge deuriá pas durbir bòrd que la Comuna va vòu pas.
 
“L' acantonament voliá dire encara mai de trabalh qu’abitualment” nos dison de mèstres dins Bocas-dau-Ròse. Adonc pauc dirián encara de precisions. Lei mestres serián a alestir febrinéus la rintrada forçada, an pas lo tèmps. Tot parier dins Tarn e Garona, onte lo malhum es fòrt de setge escòlas bilingües. “Pas pron de tèmps per vos respondre, entre continuitat pedagogica e necessitat d’alestir la jornada de diluns” ditz un baile d’escòlas.

Mai de’n pertot sembla que lei gents d’escolans lei laissaràn pas anar diluns 11 de mai. “A mon escòla avèm fa lo compte : cinc sus vintasèt vindràn e pas mai...” ditz un mèstre dau país martegau, que precisa qu’es fonccionari, adonc amé dever de resèrva; “la veritat es que aqueu monde son de pareus que trabalhan totei dos, e qu’an de chausir entre tornar a l’entrepressa o renonciar au caumatge tecnic e riscar lo licenciament ; lo govern li an prepausat un estrania chausida : riscar lo caumatge o la santat ! Es aquò que dison “volontariat”.
 
Bolangièra au quartier populari sestian d’Encanhana, Cristèla, de mai o mens trentacinc ans, es clara, darrier son taulier : “ieu lo metrai pas mon enfant de sèt ans. Ai pas paur de la contagion; mai d’empachar lo pichon de tocar sei companhs que leis a pas vist despuei dos mes, de l’empachar de jugar a la recré, es simplament lamentable !”
 
Dins lo desen arrondiment marselhés, Cecila nos ditz que dins son escòla centre continu d’aprendissatge de la lenga regionala la prioritat es lo netetjage “en grand que la Comuna deu faire, e que permetrà a cha pauc de durbir...seràn pas mai de dètz en elementari e quinge en mairala d’èstre aculhits, mai sense prou d’atsem (lei “tata” assistentas emplegadas per la Comuna), de lingetas antisepticas, de masquetas e de gel idroalcolic, nimai d’ensenhaires, e de parents qu’an paur, nòstrei prioritats son pas a assegurar l’ensenhament dau provençau” regreta la mestressa.

Totei lei mèstres qu’avèm questionat nos dison parier a prepaus de l’egalitat dei chanças qu’agita son ministèri : “perqué an suprimit lei Rased ? (Réseau d’aide spéciale aux élèves en difficulté), e lei “mèstres d’adaptacion”; e perqué nos an sempre laissats amé de classas de trenta?” Un vertadier requisitòri còntra “lei governaments despuei quinge ans, l’ultim estent lo pièger”.
 
Pasmens se debana pas ren dins leis escòlas d’aqueu malhum . “Mai que d’un collèga a mandat a seis escolans de contenguts en provençau, que per elei, l’an vòugut sotalinhar, es una matèria tant importanta coma leis autras” nos vèn Marc Rivoira, animator de la Mission Acadèmica de la Lenga Regionala dei Bocas dau Ròse, un malhum creat entre volontaris au començament deis annadas 1990, en seguida deis premiers assais de la decenia precedenta amé lo pionier Guiu Garnier.
 
“E la bòna sospresa es que lei començaires, en particulier, son fòrça valents per va faire” que nos ditz; “de Pueilobier l’escòla a mandat de pichonei vidèos ais escolans de la mairala; despuei Marselha Castellàs lei mèstres an elei fan conéisser de raganèlas en provençau ai parents” dins aqueu quartier dau nòrd onte, per l’essenciau, resta una imigracion maugrabina qu’a plantat cavilha fa tres generacions.
 
Amb’aquò la Mission Acadèmica a creat une plataforma padlet, “un espaci collaboratiu que mai que d’un li participa en visioconferèncias, e onte leis uns e leis autres pausan o venon cercar de contenguts en partatge”.
 
Marc Rivoira ne’n es segur, maugrat leis auvaris e leis empachas, la vòlha dei mèstres a fa grandir totei en competencias informaticas, e tot parier per trabalhar de cotria .

 
Per fin, dins aquela epòca tant ànsiosa per lo monde educatiu en generau, e per lo monde regionalista que se vei un còp de mai relegat en categoria “pas prioritari”, se congostaràn totei de la bòna nòva : après tant d’esfòrç per crear un ambient favorabla a l’ensenhament de la lenga d’òc a La Cieutat, un pòste sagetat de mèstre en lenga nòstra serà creat a la rintrada de setembre, es oficiau, a l’escòla Louis Vignol.
 
A l’inverse de ce que se fai generalament, lo pòste es creat avans que l’escòla rejonche oficialament lo malhum dei Centres Continus per votacion de son Consèu d’Escòla...Aqueu percors inverse seriá un biais de “donar enveja a totei amé l’exemple”, dixit Marc Rivoira.