L’occitan pèr lo premier còp lenga d’escrutinh

« Voletz que Catalonha vengue un estat independent en forma de republica ? »  òc/non, avetz que de chausir. Lei bulletins, per millions, s’ amolonan dins lei burèus de votacion, e la fraseta vesina amé lo catalan e lo castilhan. « Es pas generós, es just normau » declara l’Antòni, un deis assessor d’un burèu a Montjuic, còla emblematica de Barcelona.
 
« La lenga es pròcha, lo monde tanben, es normau, que leis Aranès vivon amé nosautres…E puei dins l’Istòria siguèron sempre ensems » jònhe leis espatlas Joan, eu a l’escòla Miró, de l’autre costat de la Plaça d’Espanha.
 
La presència de la lenga occitana dins lo referendom per l’autodeterminacion de la Catalonha, per nosautres, es fòrça esmovent. L’avem jamai legida dins un acte democratic. En França seriá enebit , bòrd que « Lo francès es la lenga de la Republica », coma ditz l’article dos de la Constitucion.
 
En Catalonha es ja dins la normalitat. Pasmens la presencia de la lenga sus lei bulletins a estat decidida fa quauquei setmanas e pas mai. Una deputada de la Vath d’Aran, Mirèia Boya, li es particularament atentiva. E mai que d’un còp seis espectoridas an fa mau ais aurelhas dei detractors au Parlament catalan, an’aqueu prepaus.
 
« Se t’agantas una emenda, pòs renar par corrier, en occitan aranès, e son obligats de te respondre dins aquela lenga » ditz Manel. Mai que d’un a jogat au pus fin ansin, per retardar lo moment de pagar.
 
Es que li a ren que mai o mens cinc mila personas que parlan l’Aranès, una varietat dau gascon,  adonc de l’occitan. Trobar una competéncia es pas totjorn facile.
 
Aran es adonc lo solet endrech au monde onte l’occitan es vertadièrament legau, onte lo drech a emplegar la lenga es una realitat.

Una realitat assegurada pèr la Generalitat de Catalonha. Pasmens leis Aranès èron pas tant consents per votar au referendom. La ciutat principala, Vielha, coma lo Consèu Generau d’Aran, o de comunas tala Bossòst, l’an pas organisat. Franc d’autrei resons escondudas , reprochan a la Generalitat de pas pagar sempre sa part deis investiments locaus. E una bòna part deis elegits son dau PSC, leis socialistas, qu’èron pas d’accòrd amé lo referendom.
 
Lo premier d’octòbre, a Les, comuna que son cònse es pro-independència, la policia, lei Mossos, an defendut l’intrada dau burèu de votacion ais elegeires. La deputada Mirèia Boya a alòr dubèrt un de seis ostaus per que lo monde vengue li votar.