Tot lo monde a un accent

Per l'autor de J'ai un accent et alors ? es evident lo ligam dirècte entre accent e lenga primièira o regionala, e de còp que i a entre accent e origina sociala, e subretot pausa l'idèia que parlar, oralisar una lenga que que siá, es parlar amb un accent. Tot lo mond a lo seu, tot lo monde a un accent. A partir d'aquí, quinas son las rasons de ierarquizar los biaisses de parlar?

Michel Feltin Palas, jornalista a l'Express, anima una letra setmanièra consacrada ai lengas de França, incluit lo francès. E vèn de publicar amé son collèga Jean-Michel Aphatie, un basc, J'ai un accent et alors als edicions Michel Lafon. Era convidat a ne'n parlar amb lo public a l'Ostal d'Occitania de Tolosa, l'onze de julhet passat. E l'i aviá fola !

L'origina de la ierarquizacion ne seriá a la Revolucion, al moment ont la borgesiá prenguèt lo poder, comencèt per devalorizar l'usatge del francés de la monarquía, e subretot per lo fach de quitar de frisar los R. Lo biais de parlar venguèt un esplech politic: designar lo bon biais de parlar (lo de sa classa sociala, la borgesia parisenca), es un esplech comòde per se reconèisser, se coòptar e se gardar las plaças de tria al caud.

Après aver presentat d'ont parlava (mitat Parisenc, mitat Biarnés), l'autor analisèt las consequéncias actualas d'aquela fòrma de discriminacion tant interiorizada tant pel mond que la patisson, que los que ne'n fan usatge, e que finís per venir un "non-subjècte". Tot lo trabalh que menèron Aphatie e el, es justament de metre en evidéncia, d'un biais fòrça argumentat per las recercas que menèron, las consequèncias politicas (quant de representents politics al nivel nacional venon del "pòble qu'a un accent"?) economicas ( en Alemanha los qu'an un accent diferent del estandard son pagats en mejana 20% de mens que los autres, en França, i a pas cap d'estudis), socialas (la part de la populacion que serva un accent regional es majoritariament de classa modèsta, es aital mantenguda a despart dels pòstes de poder, e psicologicas (de psicològs an descrich de patologias ligadas a aquesta fòrma de discriminacion).

Amb una granda elegança intellectuala Feltin Palas s'afana a totjorn dissociar lo discors del biais de l'exprimir. Es estat criticat per sa colaboracion amb J.M Aphatie. Podem èsser en desacòrd amb sas posicions politicas, mas pas per de questions d'accent, al contrari, son accent es pas un argument per lo trapar tot d'un còp mai simpatic qu'un autre. Pèire Bordieu, Michèu Serres, Mélanchon, Finckielkraut, tot un sistèm politico-intellectual es passat au crivèl per pintar los contors d'aquesta fòrma de discriminacion que desenant a un nom : la glotofobía, fargat per Philippe Blanchet, socio-lingüist a Rennes.

La plaça particulara del novèl primièr ministre e de sa prosodía gascona apareguèt coma una font d'espèr (sens cap consideracion politica) per lo tractament de la paraula publica autra que lo francés neutre. Lo debat que s'es abrandat sus aquela question farà benlèu bolegar las consciéncias.