Romieg Salamon : « lo cònte es una bèla passarèla per comunicar en lenga »

Romieg Salamon, parla nos d’Elsa Huet, que sinha lei dessenhs, sugestius e bèus de ton darrier recuelh « Còntes de Provença »?
 
Nos ven dei Basseis Aups. Descubrèri son trabalh quora l'Aeloc, dins son programa d'edicion d'alboms de literatura joinessa chausissèt un titre qu'aviá illustrat Lo Rèi Joan e son Chin.
 
Son trabalh de papiers estraçats agradèt ais ensenharèlas de l'escòla mairala de Cazan que la voguèron far venir dins sei classas per animar de talhers amé lei pichons.
 
Es dins la seguida d'aqueu rescòntre que faguèt l'aficha de mon associacion Lo Terralhet.
 
Aquò èra l'a ja un quingenau d'ans e despuei, se vegueriam plus. Puei, quand leis edicions Grandir me demandèron se voliáu recampar quauquei còntes tradicionaus per faire un albom sus lei "Còntes de Provença" diguèri que m'agradariá ben de fisar leis illustracions a Elsa.
 
 
Siás contaire despuei de temps ?
 
Siáu vengut au cònte per l'occitan. Quand comencèri mon trabalh de mèstre formator per l'ensenhament de la lenga d'òc dins l'Educacion Nationala, en 1983, l'aviá quasiment ren que se fasiá dins leis escòlas mairalas e elementàrias, a despart de l'aprendissatge de quauquei cants per Novè.

Amé mei quatre autrei collègas se pauseriam la question de saupre coma faire per sensibilisar, puèi ensenhar la lenga a d'escolans que n'avián jamai entendut parlar. Nòstra experiència personala nos diguèt que faliá tre lo començament confrontar leis escolans a la realitat de la lenga : l'ausir, la comprendre, l'utilisar per comunicar … 

Per tu que pòu amenar a un public qu’apren l’occitan ?
 
Es justament aquí que lo cònte s'imposèt a nautrei. Per son estructura, per sei situacions repetitivas, per la proximitat dei còntes tradicionaus occitans e francés … leis enfants comprenián. Veniá possible de li parlar mai d'un quart d'ora en òc, e comprenián.
 
Puei, en tornant prene lei formulas, lo lexique dau cònte, èra possible de lei faire parlar amé de juecs de questions-respònsas.
 
Mai tard faguèri la mema experiéncia amé d'adultes aprenèires de la lenga. Lo contèxte dau cònte ajuda a la compreneson e dona pron d'estructuras, de mòts per intrar dins una vertadiera comunicacion. E coma chascun saup qu'una lenga s'apren en se parlant, lo cònte vèn un biais aisat d'aquel aprendissatge.
 
Lo cònte n'es qu'un mejan demieg d'autrei. Se porriá tanben dire parier dau teatre ò dau cinema monte es lo juec, l'imatge qu'ajudon a la compreneson. Mai es pas tant aisat de metre en plaça.
 
Lei “Còntas de Provença” son totei tradicionaus o es que li a aquí de creaciens personalas ?
 
Lei quatre còntes recampats dins aquel album son tradicionaus. Se vòu pas un collectatge etnologic, mai puslèu un libre agradieu per leis enfants que conoisson la lenga e que vòlon legir tant coma un otís pedagogique per leis ensenhaires. Es dins aquel esperit que se faguèt la chausida.
 
D'un biais generau per leis enfants tant coma per leis adultes, mon repertòri se compausa de còntes tradicionaus dau país occitan. De còp m'arriba de prene de còntes escrichs per d'escrivans occitanistas que me permeton de dire de cauvas mai actualas. Ben que, se sabèm escotar, podèm trobar dins lei còntes tradicionaus de biais de respòndre a totei leis interrogacions universalas de l'umanitat.

Tei projècts de venir ?
 
Per Novè 2012, montèri un espectacle a l'entorn d'un cònte de Rogier Pasturel : Le regard des santons. L’autor m'aviá donat, l'a quauqueis annadas, l'autorisacion de dire aqueu cònte e lo faguèri. Mai chasque còp que lo contavi vesiáu, dins ma tèsta, de moviments de cantaires que serián aquelei santons un pauc reborsiers.
 
En setèmbre 2012, anèri trobar la corala Lei Topins que canta en òc, e li prepausèri amé lei musicaires de Lo Terralhet, de montar aquel espectacle que jogueriam dos còps e que tornarem prendre per Novè 2013.
 
Senon avèm en creacion un autre espectacle de còntes, musicas e cants que li direm Amontanhatge, sus la realitat dau monde dei pastres. Pas per parlar de l'imatge lisquet dei pastrilhons angeliques e dei polits motons blancs, mais puslèu de la consideracion dau pastre dins la societat, de son dur trabalh, dei paurs sus la rota, dau lassitge, de la paur dau lop … sensa oblidar lo rire per conjurar aqueleis angoissas, l'encantament de nuech sota leis estèlas ò de jorn davans la beutat dei paisatges.
 
Aquel espectacle serà creat a Auriòu au mes de novèmbre de 2013.
 

Participarai tanben, au mes de mai a la manifestacion "Traversées" organisada per lei vilas dau Martegue, de Pòrt de Boc e de Sant-Mitre, dins l'encastre de Marselha 2013 Capitala europenca de la cultura. A l'entorn de l'òbra dau poèta escrivan provençau Lois Brauquier, rescontrarai, dos jorns de temps, d'escolaris per li parlar de la lenga d'òc e dei lengas romanas. Lo cònte ajudarà a illustrar lei prepaus.
 
E puei l'a de manifestacions coma "la Fèsta de la cabra" a La Ròca lo 7 d'abriu, "Per que Marselha visque sei tradicions" lo 19 de Mai a la comuna dei 13° e 14° arrondiments … Meme s'aquelei manifestacions son pas forçadament viradas vers la lenga, per lo cònte, la pòdi faire entendre. De còps lei gents son susprés, mai agrada en totei e jamai degun es vengut me dire qu'aviá ren comprés. Bòna rason per contuniar. Es mon biais de ieu de faire viure la lenga e de butar a la ròda.
 
Enfin l'a totjorn la mòstra e l'espectacle : La ràbia dei dieus que se porrà vèire a Eigalieras, lo 6 d'abriu 2013, a 9 oras de sera - sala dei fèstas.
 
L'aurà tanben una vesita contada de la mòstra d'Enric Damòfli, lo dimècres 3 d'abriu a 6 oras de vèspre. Leis escolans participaràn a de vesitas contadas dins l'encastre dei projècts culturaus de l' AELOC. Tot aquò es organisat per l'Ofici Municipau de la Cultura e leis Amics de l’Instruccion Laïca.