Paraulas de la mar

Arapeda : aqueu mollusc si pòu manjar, e si ditz en francés la patelle, o encore lo capèu chinés. Sa premièra particularitat es de s’arrapar fèrme ai rocàs. Arapeda si ditz adonc de quauqu’un que vos ten la camba sensa que siegue possible de s’en despegar.
 
Babòta (varés baboata): una mena de blenia que si fa vèire en premier e que fai lo fièr. Dau còup, baboata si ditz de tóteis aquélei que si fan vèire come lo menaire ! un cicliste seinenc siguèt subrenomat baboata bòrd que tre que la corsa lo menava a l’intrada de la ciutat, si voliá far vèire au cap dau peloton.
 
Bolhòu : un ferratàs per vuejar lei batèus de son aiga. L’aubijaire (un pescador que pesca especialament a l’auba) emplega un bolhòu que lo fons es vitrat per vèire dins l’aiga. D’un qu’es particularament lentàs dau cervèu per comprendre si dirà qu’a « la testa dins un bolhòu de pega ».

Caban : una favolhassa peluda quasi invisibla au fons de la mar, coma si siguèsse cubèrta d’un mantèu a capucha.
 
Chuscla : peisson de mar de la familha maena que pòu esperlongar sa boca coma un tube.
 
Desescar : levar l’esca dau musclau, bòrd que lo peis fa ren que de pitar sensa jamai mòrdre, e que pòu avariar lo musclau.
 
Eisseròc : vent de la mar que bofa despuei lo sud-èst, es una mena de sirocco (leis autrei vents pròches son : largada, ponent, labech, miègjorn…)
 
Enragar (s’) : blocar lo musclau sota un rocàs ; nos ven beleu de « raga », una cavitat sota mar.

Escavenier : un ganha misèria de la mar ; aqueu que capturava lei vèrmes de mar per lei vendre ai pescadors coma escas. Dins la fanga dau Lazaret de La Seina, cavàvon a la pèla puèi trifolhàvon a la man dins la fanga per n’en sortir lei vèrmes.
 
Fielàs, fielat (dins lo TDF) : es lo congre francés, una mena d’anguiela pròche dei murenas, un peis blau-negre que trobam en lescas en cò dau peissonier. Beleu qu’es nomat coma aquò perqué envertolha amé sa coa lei peis que captura, coma s’aquélei siguèsson dins un fielat.
 
Galineta : en francès le rouget.
 
Grapeta : l’autís lo mai preciós de l’aubijaire, amé sei dents corbas en forma de man, estacat au cap d’una biga, que permetiá de rastelar lo fons marin per arrapar mai que d’un peis.

Palhòu : lo fons de la cala.
 
Partèga : une biga tancada au fons de l’aiga davant e en arrier dau batèu dei pescaires de morredus (de vèrmes marins ben longàs), qu’estabilisava lo batèu.  Es tambèn un tèrme de vinhairons.
 
Piadier : jambin (mena de gàbia) per agantar lei piadas (en francés « bernard l’hermite »).
 
Potinhas : lei pichons peis per fregir, que nos ven de potinhós.
 
Sarran : una mena de pèrça de mar que si pesca a la deriva.
 
Severèu : peis de mar, en francés le maquereau bâtard.
 
Vaira : esclargiera d’arena au fons de la mar, onte si tròbon d’augas.
 

Ce vocabulaire est tiré de l'oeuvre de Marius Autran et normaisé par Reinat Toscano, qui a revu ce texte avant publication.

Lire ausi : Le Ceucle occitan de La Seyne à la pêche aux mots