partager
Pour Hervé Guerrera l'inscription des langues régionales au Contrat de Plan Etat Région est une "question d'égalité républicaine entre les territoires" (photo MN)
Aquò d’Aquí - Siam au moment que s’acaba la concertacien publica a prepaus dau Contract de Plan Estat-Regien en Provença. Avètz demandat que l’i figuran lei projècts que regardan la lenga nòstra. La responsa ?
Arvei Guerrera - Ai escrich au prefèct - que m’a pas encara respondut – au moment de la concertacien publica, que s’acaba lo 6 de mai*, e me fau constatar pasmens que lo projèct de Contract de Plan entre Estat e Regien fa pas mencien de nòstrei lengas regionalas. Consentirem pas que siegon pas dins lo document finau.
Una precisien tras qu’importanta. Li ai pas demandat de marcar dins lo projèct la lenga occitana, mai lei lengas regionalas de Provença, Aups e Còsta d’Azur.
Per ieu, fau que de lengas coma lo Còrse qu’es parlat per una part de nòstra populacien, lo berbèr, o l’armenian, totei lengas de França segon la Consticucien, siegon inscrichas tanben dins lo projèct.
E tot parier per lo catalan, que nos es vengut fa de temps quand lei refugiats de la guèrra civila espanhòla son arribats au nòstre, cochats per la dictatura.
Arvei Guerrera - Ai escrich au prefèct - que m’a pas encara respondut – au moment de la concertacien publica, que s’acaba lo 6 de mai*, e me fau constatar pasmens que lo projèct de Contract de Plan entre Estat e Regien fa pas mencien de nòstrei lengas regionalas. Consentirem pas que siegon pas dins lo document finau.
Una precisien tras qu’importanta. Li ai pas demandat de marcar dins lo projèct la lenga occitana, mai lei lengas regionalas de Provença, Aups e Còsta d’Azur.
Per ieu, fau que de lengas coma lo Còrse qu’es parlat per una part de nòstra populacien, lo berbèr, o l’armenian, totei lengas de França segon la Consticucien, siegon inscrichas tanben dins lo projèct.
E tot parier per lo catalan, que nos es vengut fa de temps quand lei refugiats de la guèrra civila espanhòla son arribats au nòstre, cochats per la dictatura.
« Se l‘i son en Bretanha e Aquitània, devon i èstre en Provença »
Les investissements pour la création, l'agrandissement ou l'aménagement des Calandretas pourraient être garantis par le contrat de plan. Ici les élèves de celle d'Orange en 2014 (photo MN)
Perqué tant insistir sus aquò, qu’en generau son de projècts de recèrca o economics que figuran dins aquelei documents ?
Es tras qu’important per au mens doas resons.
Premier, li a ges de reson que la lenga bretona siegue dins lo contract de plan de Bretanha 2007-2013, que l’occitan va siegue dins aqueu d’Aquitània, et que li siegue pas dins lo nòstre. Aquò’s un biais de rompre l’egalitat republicana.
Encara un còp, aquelei lengas son dins la Constitucien dau Pòple Francés, que l’article 75.1 ditz que fan « partida dau patrimòni de la França ».
Alòr s’en Provença siam en França, li a ges de reson de lei pas veire figurar alòr que li son dins lei contracts de plan d’autrei Regiens. Es una questien d’egalitat de territòris dins la Republica francesa.
Puei son la condicien d’un desvolopament. Sabètz que nòstra Provença produse totjorn que mens, e qu’es una economia de residéncia que s’impausa au nòstre.
Pasmens avèm besonh de desvelopar la Provença. Aquelei lengas son un dei mejans de favorisar l’atraccien per la Regien.
Lo provençau es coneissut amé lo prestigi internacionau de l’òbra de Frederic Mistral. Participa d’aquela atraccien.
Puei berbèr o armenian afavorisaràn lo comèrci, l’escambi. Nòstrei lengas sont d’avantagis, que volèm pas ne’n privar la regien.
Me fau ajustar qu’aquelei lengas juegan son ròtle per lo « viure ensems », que direm « convivéncia ». N’en son un element.
Es tras qu’important per au mens doas resons.
Premier, li a ges de reson que la lenga bretona siegue dins lo contract de plan de Bretanha 2007-2013, que l’occitan va siegue dins aqueu d’Aquitània, et que li siegue pas dins lo nòstre. Aquò’s un biais de rompre l’egalitat republicana.
Encara un còp, aquelei lengas son dins la Constitucien dau Pòple Francés, que l’article 75.1 ditz que fan « partida dau patrimòni de la França ».
Alòr s’en Provença siam en França, li a ges de reson de lei pas veire figurar alòr que li son dins lei contracts de plan d’autrei Regiens. Es una questien d’egalitat de territòris dins la Republica francesa.
Puei son la condicien d’un desvolopament. Sabètz que nòstra Provença produse totjorn que mens, e qu’es una economia de residéncia que s’impausa au nòstre.
Pasmens avèm besonh de desvelopar la Provença. Aquelei lengas son un dei mejans de favorisar l’atraccien per la Regien.
Lo provençau es coneissut amé lo prestigi internacionau de l’òbra de Frederic Mistral. Participa d’aquela atraccien.
Puei berbèr o armenian afavorisaràn lo comèrci, l’escambi. Nòstrei lengas sont d’avantagis, que volèm pas ne’n privar la regien.
Me fau ajustar qu’aquelei lengas juegan son ròtle per lo « viure ensems », que direm « convivéncia ». N’en son un element.
« Segur que rèsta que quauquei jorns per se faire entendre de l’Estat»
Qu’es l’avantagi de veire lei lengas de França figurar dins aqueu document que sostendrà d’activitats, o d’equipaments dei gròs ?
Lei somas que seràn marcadas dins lo contract de plan Estat-Regien asseguraràn de budjets d’investiment. E se pòdon pagar d’equipaments, pòdon per exemple permetre de garantir lei projècts d’escòlas Calandretas, que mai que d’un assaja de crebar l’uou au nòstre.
Sembla qu’aquelei projècts de plan se tractan entre l’Estat e la Regien. Es qu’aquela vos sosten dins aquela demanda, bòrd que l’i siatz elegit ?
La Regien mesura l’interés d’aparar lei lengas regionalas. L’avèm vist quand a decidat de durbir lei Convenciens de Vida Liceana e Aprendís ai projècts regardant la lenga nòstra. Es coma aquò que s’es endraiada aquela polida escomessa dau Poèma dau Ròse amé dos licèus en 2014. Puei, fau se rementar dau vòt de 2003, que leis elegits an chausit de dire que l’occitan èra la lenga de Provença Aups e Costa d’Azur.
E lo ciutadan dins tot aquò?
Es an eu de se faire entendre dau prefèct. Es possible de portar pèire am’un mèl, una letra… Lo monde a jusqu’au 6 de mai* per va faire, bòrd que la concertacien es pas acabada. Se lei promotors dei lengas regionalas vòlon se faire entendre, es lo moment. Après, nosautres (Hervé Guerrera es elegit dau Partit Occitan, Ndlr) de tot biais consentirem pas a un contract de plan sensa lei lengas regionalas.
Lei somas que seràn marcadas dins lo contract de plan Estat-Regien asseguraràn de budjets d’investiment. E se pòdon pagar d’equipaments, pòdon per exemple permetre de garantir lei projècts d’escòlas Calandretas, que mai que d’un assaja de crebar l’uou au nòstre.
Sembla qu’aquelei projècts de plan se tractan entre l’Estat e la Regien. Es qu’aquela vos sosten dins aquela demanda, bòrd que l’i siatz elegit ?
La Regien mesura l’interés d’aparar lei lengas regionalas. L’avèm vist quand a decidat de durbir lei Convenciens de Vida Liceana e Aprendís ai projècts regardant la lenga nòstra. Es coma aquò que s’es endraiada aquela polida escomessa dau Poèma dau Ròse amé dos licèus en 2014. Puei, fau se rementar dau vòt de 2003, que leis elegits an chausit de dire que l’occitan èra la lenga de Provença Aups e Costa d’Azur.
E lo ciutadan dins tot aquò?
Es an eu de se faire entendre dau prefèct. Es possible de portar pèire am’un mèl, una letra… Lo monde a jusqu’au 6 de mai* per va faire, bòrd que la concertacien es pas acabada. Se lei promotors dei lengas regionalas vòlon se faire entendre, es lo moment. Après, nosautres (Hervé Guerrera es elegit dau Partit Occitan, Ndlr) de tot biais consentirem pas a un contract de plan sensa lei lengas regionalas.
Les conventions de vie lycéenne et apprentis permettent déjà de financer les projets culturels tel que celui-ci, basé sur le Poème du Rhône, de Mistral, joué en mai 2014 à l'Hôtel de Région. La promotion des langues régionales garantie par le contrat de plan pourrait multiplier leur nombre et améliorer leur qualité tout en attirant de nouveaux élèves aux cours de provençal, mais aussi d'arménien ou de berbère (photo MN)
*Pasmens, segon lei messatges que nos respòndon de la Prefectura de Regien, sembla ben que lei contribuciens devon li èstre mandadas avans lo 4 de mai, a dètz oras dau matin a sgar-observations-cper@paca.pref.gouv.fr
L’édit de Villers-Cotterêts ressuscité pour faire taire le catalan dans les communes