Elena a tot pretz

La musica barròca se senhala tant per l’exuberància coma per l’impertinéncia.

Se vei sus la scena dau Teatre dau Juec de Pauma, onte lo baile musicau, coma lei conceptors deis àbits amé lo metor en scena an pas agut l’intencion, am’aquela Elena de Francesco Cavalli (1602-1676), de faire sòbri nimai triste.
 
Trionfa despuèi lo 7 de julhet au Festivau sestian d’art liric, e serà tambèn donat au Martegue a la tota fin dau mes.
 
L’argument es que per conquistar l’amor d’una damisèla, es possible d’estigançar de maganhas de tota mena.

En particulier, se pòu cambiar de sèxe. Es ce que farà Menelàs, rei de Sparta, travestit per aprochar la bèla Elena. Siam aquí segur bèn avans son raubament per Pàris.

L’encavaucament deis eveniments, mai extravagants leis uns que leis autres, amerita pas d’èstre contat, que la tiera n’es bèn tròp longa.
 
Es pron de saber que Tesèa a chausit de raubar Elena, e Menelau de se far passar per son esclava. Son paire la cerca, mai s’es tambèn enamorat de Menelau en cotilhon.
 
Ajustatz quàuquei guerriers qu’atàcon a tot prepaus per conquistar o desliurar… O per atacar, pas mai ; sabèm plus de tot biais e s’agisse subretot de pretèxtes a cantar en bèlei polifonias sota l’escampa de rebombatges narratius.
 
Lo public venician de la premièra, per Nové de 1659, deviá pas èstre compausat de ratapenadas, que tótei lei personatges s’escàufon lèu tre que passa una rauba ! Premier lo bofon dau Rei Tindaro (Emiliano Gonzáles Toro, pebrat), cavaucant un margue d’escoba que sega. Tot parier Elena (la soprano ongresa Emöke Baráth que lucha còrs a còrs amé Menelau en chata.

D’aqueu, Valer Barda Sabadus, fau dire una particularitat. S’agisse d’una auta còntra sopranista, am’ un timbre unic, que pòu desvirar sa votz auta tot d’un còup amé leis accents mai delicats. Un astre per eu, una felicitat per l’auditòri.
 
L’ambiguitat es de pertot tres oras adarré, am’ aquela Elena, per lo plaser de tótei. La còla de jóinei cantaires acampats per lo baile argentin García Alarcón es chanuda. Subretot díntron tótei dins aquela dralha barròca onte l’extravagància es la règla.
 
La bèla soprano, argentina ela tambèn, Marianna Florès, n’es la quintessència. Maugrat qu’aquela bruna pichona siegue embarrassada a l’ora d’ara, la vaquí qu’ondeja quand es una deis tres ondas de Poseidon, que fende l’èr de son espasa quand la vaquí guerrier, o que sauta per agantar la famosa poma ; e batalha còntra Vènus e Pallàs, quand figura Junon tota vèrda. La vòtz es bèla, ampla, e ondeja tambèn. Un plaser de vèire e d’ausir, que se podriam crèire a la premièra de l’opèra.

Aquela siguèt creada per Cavalli, un deis escolans de Monteverdi. Puei l’òbra siguèt cobèrta d’oblit, fins qu’a sa resurreccion sestiana, tres siècles e mièg après.
 
Podèm plorar sus lo sòrt de tótei lei generacions de melomanes que l’an mancat, e se felicitar que respelisse un còup de mai, tant per nòstreis aurelhas que per nòstreis uelhs, regalats per lei vestits amples e luminós de Claudia Jenatsch e la mesa en scena petejanta de Jean-Yves Ruf.
 

Se dona encara a-s-Ais lo 19 de julhet a 7 oras dau tantòst, lo 21 a 5 oras, puei au Martegue – Tiatre dei Salins lei 25 e 27 a 7 oras.

Article écrit en graphie classique avec les suggestions de Reinat Toscano