Una memòria popularia aupencha en nòu CDs

Entre 1975 e 1980, a pauc près, Gilbèrt Combe a enregistrat, dins les condicions de l’epòca, ses vesins, ses cosins, ses pròches, au vilatge de Sant Crespin, en lo país de Guilhestra (entre Cairàs e Champsaur). Puei les vielhas cassètas àudios an dormit trenta ans dins de caissas, derant d’èstre drevelhaas per aquel professor retirat.
 
N’i a d’oras e d’oras, de que emplir nòu CDs ambé la paraula dels vielhs, tant vielhs coma Maria-Josefina Martin, qu’avia 93 ans quand Gilbèrt a pausat son micro davans ela, per li demandar coma èra dins lo temps.
 
E a escotar aquels CDs, se debana sota nòstras aurelhas tota la tièra dels òmes e des fremas que vivián de la tèrra en montanha, e que, laissavan quasi jamai son país, senon per faire l’armaa.
 
Mas i èran tanben de passeaires, coma aquel Charles Macari, lo pastre que percorrèt Gavotina e Provença totas au moment de l’amontanhatge e que parlava tota la tièra dels parlars occitans, de la Crau dinc au Pemont. « Li a agut un moment enchantat, quora m’a fach escotar un vertadièr concèrt de sonalhas, lo meme que juava dins la berjaria, ambé les campanas penduas a un baston, les jorns que se sentia tròp solet » ditz aquel collectaire de memòria. 

E lo concèrt s’entende eira (aüra) dins un d’aqueles CDs, que nos a ben esmauguts.
 
Lo trabalh dels champs, les velhaas, la jornaa d’una frèma, les acochaments, lo biais de se sonhar ambé lo plantume... un molonàs de chausas se tròban dins aqueles CDs, qu’aurián pogut jamai arribar dinc a nosautres. Situacion pron emblematica a l’encòp de la raretat d’aquelas demarchas de recèrcha e d’enregistrament de la paraula dels locutors naturals d’occitan e a l’encòp de la fragilitat d’aquel Patrimòni cultural imaterial (lo famós « PCI ») que pòt desparèisser lèu e que son enregistrament n’es plus que lo solet testimòni.
 
« A un moment, me sio demandat coma conservar aquel trabalh derant que desapareisse amb aquelas bendas enregistraas , que son pas etèrnas. » Lo Centre d’Oralitat Aupenc de Gap, un ofici dau Consèlh General de 05, s’es urosament ocupat de numerizar les vièlhs enregistraments.
 
Puei, lo cofret de 9 CDs presentat a Sant Crespin fa un mes, se’n es vendut uechanta dins aquel vilatge que totes aqueles testimoniatges an segur gardats una bèla charja d’emocion, per qu’es un vesin o un ancian coneissut que parlava.

« Per ieu, segur qu’au moment de les enregistrar, avio ja quaranta ans e èro professor, avio ben lo sentiment que chalia gardar una piaa d’aqueles pròches que parlavan gavòt, que dision lo ‘patoàs’ », que nos ditz Gilbèrt Combe.

« E eles, per quauques uns, sention parièr l’interès de dire en occitan. Meme se per ieu ambé la lenga, segur, me rapelava lo bonur de meissonar ambé les mieus quora èro jove, o fasio malgrat tot d’un biais militant ».
 
La tièra de CDs que vende l’associacion Les Genevriers es ansin un trabalh sus la memòria qu’es a dobla destenda : d’un biais es un irremplaçable collectatge dels vielhs que dison sa vita en lenga nòstra, e d’un autre biais es lo testimòni de la militança culturala tala coma se vivia au mitan des annaas setanta.
 
Amb Enric Combal, o Desirat Celse o encara Joana Bernaudon e una vintena de vielhs naissuts entorn de 1900 e que defuntèron entre les annaas 1980 e 2000, se legirà ambé les aurelhas l’istòria tota simpla d’un temps sensa television que les mens de quatre vint ans pòion pas conéisser.

Le texte a été adapté au vivaro alpin, ou occitan alpin, par Laurenç Revest.

Le coffret de 9 CDs peut-être commandé à gilbert.combe4@wanadoo.fr . Commandes : Les Genévriers- Lou Chaynet  chez Gilbert Combe L'unité coûte 8€, à partir de deux, 7,50 l'unité ; l'ensemble est vendu 50€. prendre contact pour les frais de port avec Gilbert Combe, qui précise que le prix a été calculé au plus juste, et qu'il n'est animé d'aucune ambition commerciale.