Besonh d’èstre espatlats

Dins lo segret de l’isolador, sabèm pas coma vòtan lei joines, lei vièlhs, lei caumaires aquí o ailà… Pasmens, mai que d’un estudi nos rensenhariá dins lei grandei linhas. Lei mens riches e lei mai joines vòtan mai que leis autres per un partit que vòu aparar l’idèa d’una França de « l’entre nautres ».

30% dei mens de 35 ans an chausit de votar FN dimenge passat ais elecciens europencas. Alòr que lei mai de 60 ans èron « que » 21%. E encara que lei 35-59 ans siguèron 27% a votar per lo blau-FN.  
 
Ipsos Steria, un organisme de sondatges que nos l’apren, ditz encara que, per lei caumaires que son anats au burèu de vòta (mai que d’un vòta pas), èron 37% a s’exprimir per la còla frontista.
 
38% deis emplegats, e mai 43% deis obriers – una categoria en via de despareissuda  en França – an tanben votat per leis amics de la familha Le Pen.
 
Enfin, 30% d’aquelei qu’an pas mai de 20 000€ l’an de revengut an chausit de mandar an Estrasborg de deputats europencs dau FN.
 
Per clavar la tiera estatistica, direm enfin que 37% d’aquelei que son sortits dau sistèma escolar sens diplòmas an pereu votat FN.
 
Tot aquò pinta una França de la paur de l’avenir, l’autra fàcia d’una societat qu’exigís l’excelléncia, puei se demanda perqué li a tant de joines que quitan l’ensenhament. Una societat que marca lo drech au trabalh dins sa Constitucien, puei que laissa licenciar la granda part dei mai de cinquanta cinc ans, e que laissa desesperar de l’avenir un quart de seis joines, gitats dins un estagi, escampats après un CDD.
 
E perqué lo bassaculament de la societat auriá pas entraïnat un bassaculament deis electors ?
 
Fa dètz ans encara, lei mai joines, un còp emplegats, portèron pèire ai retirats. Son elei que pagavan lei retiradas. Ara son lei retirats qu’ajudan, mai que d’un còp, sei felens que tròban ges d’emplec. Leis obriers fasián la riquessa de la societat ; ara caumaires, li son un gròs pes.
 
E perqué, se nòstrei valors e nòstrei marcas son ara sota-subre, la democracia ne’n patiriá pas ? Per aquelei qu’an agut d’espèr amé la gaucha au poder dos ans fa, segur que leis idèas de justícia e de progrès son restadas d’idèas.
 
Segur que, se la societat e son expressien, l’Estat, pren pas suenh dei mens ajudats, aquelei se revenjan am’un bulletin de vòta.
 
Volèm crèire qu’espèron pas vertadierament un chanjament per elei, amé la banda de populistas que son premier d’elitistas. Am’aquelei, degun pòu s’atendre a vèire lei febles reviscolats . Aiman ren que la fòrça, aborrisson l’intelligéncia.
 
Mai, per un fenomèn estrani, aquelei que demandon ren que d’èstre estpalats, se tròbon atrivats per aquelei que vodràn lo mai lei tenir enbàs de la societat.
 
La responsa a la crisi politica dubèrta per la victòria dau FN ais Europencas, benlèu, la trobarem aquí. La paurilha demanda d’èstre estpalada per leis Instituciens. Vòlon per elei un avenir cresible. Lei sociològues britaniques an apelat aquò lo « care ». Benlèu que faudriá ara latinisar un biais de pensar la societat per totei, que siguèt, se’n rementam pas pron, aquela deis annadas estrambordantas de la Liberacien, ara fa setanta ans. Alòr, faliá laissar degun dins lo valat.