A Pèire Pessamessa lo prèmi literari de Provença

èire Pessamessa es un originau en occitanisme. Se pòu pas dire qu’a lo biais de pensar de la mage part dei militants que se pòdon rescontrar, d’acamps en passa-carrieras – monte, pasmens,  totei aquelei lo rescontron.
 
Dins aqueu monde de foncionaris, mai que d’un còp ensenhaires, pertocats per leis idèias de la gaucha umanista, vaquí un aubergista, que devié investir per esperar una chifra d’afaires. Dins un mitan monte lei sostèns son fèrmes per totei lei reprovats e imigrats qu’aduson una autra cultura, eu questiona la compatibilitat de l’islam ‘mé lei societats occidentalas. Quand lei sueicides d’emplegats de France Telecom esmòuvon tot lo monde, eu rapèla que lo meme monde demòra mut davant lo sueicide deis artisans que pòdon pas pagar son impòst. Viu dins un autre monde. Lo dison pojadista, liure pensaire… En veritat es « pessamessista » ! S’enebís pas de pensar la societat en defòra dei discors dejà establits en occitan.
 
Mai que d’un còp, sei corriers au setmanier La Setmana li valon de responsas enrabiadas de legeires.

Am’aquò, escriu d’un rai d’avejaires bèn argumentats sus a pauc près tot, dins un occitan de son Leberon, e lei paraulas rajon, fluidas. Son aquelei d’un locutor naturau que, amé regularitat tanben, nos dis coma es estonat davant tau titre, tau biais de dire, emplegat dins Aquò d’Aquí. 
 
Aquel òme que tèn son sèti au Consèu de l’Escrich Mistralenc, escriu la mage part dau temps en grafia classica, mai se garça dei frontieras mentalas qu’opauson lei diferentas escòlas dau regionalisme. Es adonc un òme dei camins traversiers que totara va onorar lo Grand Pres Literari de Provença, a Ventabren (13). Succedarà au joinet Jan Luc Domenge, meme pas cinquantenari, e pasmens admirat per son ancian, que posa dins sei collectagis una satisfaccien, aquela de vèire s’esperlongar la coneissença dau provençau vertadier, o puslèu populari, aqueu qu’inventon pas mai un regiment de lexicografes de bibliotècas, qu’arrapa la crenta de rescontrar lei gents que parlon per comunicar.
 
Succedarà a son quasi vesin Sèrgi Bec, e a Robèrt Lafont. Pas mens. A Ventabren rejonharà una mena de Panteon d’obraires occitans.
 
Mai eu, romega ! sensa auçar la vòs, segur, sensa esclat, mai romega : « lo monde d’avuei escriu la lenga am’una sintaxi qu’es pas bòna ». Se reconeisse que, dins una situacien monte s’entende pus l’occitan chasque jorn, es bèn malaisat per l’escrivan d’ara de ne’n gardar la qualitat, protèsta còntra la tendència a l’ipercorreccien : « n’ia que dison « suprimir » perqué se tròba dins de tèxtes de trobadors, alòr que s’entendié que « suprimar » despuei de siècles ! » Deplora aqueu biais de faire. Mai d’un autre las, lei neologismes leis a pas en òdi, « dau moment que correspondon au gèni de la lenga : « petarèla » (mobylette) se compren subran, alòr perqué non ?! »

Son òbra se pòu trobar en generau dins leis estands de l’IEO, e de « Nhòcas e bachòcas » a « La tèsi », nos tombon pas dei mans, que son biais d’escriure es agradiu, e que lei tèmas que si tròbon son dins la tèsta dei legeires.
 
E es pas acabat. Fa quauquei temps a agut lei problèmas de seis ans. L’espitau d’Avinhon l’a aculhit per quauquei mes. « Me siáu mes a legir Balzac » que nos dis. E coma aviá pron de temps, pecaire, sa tèsta a començat d’imaginar, de pensar de personagis, de situaciens, un monde. Totara es nòstre confraire Prouvènço d’Aro que n’en proficharà, estènt que publicarà en fulheton lo roman balzacian de Pèire Pessamessa… per un còp en grafia mistralenca, la soleta que laissa estampar lo jornau de Bernat Giely.
 
Eu, dins sa campanha pròche d’Ate, legís a l’ora d’ara lei trobadors dau recanton. « Aups de Lumièra  », l’associacien dau patrimòni d’Auta Provença, li a demandat d’escriure sus la literatura dau Leberon, dins l’encastre d’una enciclopedia que baileja Marc Dumas.
 
Leis uelhs dins la literatura dau passat gloriós occitan, la vòs dins la discutida de la societat d’ara en provocator, Pèire Pessemessa perseguissiá pas la glòri, èra meme una briga acostumat ai calhassagis. Se pòu meme demandar se, a Ventabren, lei laus lo metran pas a malaise.
 

Lire aussi le discours de Pèire Pessamessa