Lei país territòris d’escala umana son escafats per l'Estat e l’Euròpa

Lo movementàs territoriau endralhat per lo govèrn despuei un an a portat davant lei Metropòlas. Ciutats gigantassas amé sei banlegas e tota una tiera d’escomessas socialas, economicas e environamentalas, aquelei se deuran mesurar ais àutreis ensèms urbans forestiers dins un monde concurrenciau.
 
Mai dins lei campanhas, d’aitant mai que son aluenchadas, lo sentiment es a l’abandon. Territòris que còmpton coma parpèlas d’agaças dins lo trin de la descentralisacion, vènon en Provença de s’acampar per produrre un « Libre blanc » que ditz tant son malèstre coma sa volontat.
 
Lo 21 de fébrier 2014, siguèt remés a Michel Vauzelle, lo President de Provença Aups e Còsta d’Azur, davant una assemblada de dos cents elegits locaus. Venon de crear una coordinacion dei dotge país de Provença Aups e Còsta d’Azur.

Pasmens quina diversitat entr’élei ! Hervé Schiavetti, lo premier cònsol d’Arle e president dau País d’Arle qu’englòba la Camarga, i vesinava amé Noël Albin, son collèga dau País dei Palhons, dins la montanha niçarda, que fai jamai parlar d’eu.
 
« Ce que nos acampa es que siam de territòris de projèctes » nos ditz Michael Latz. Lo premier cònsol de Correns, pròche de Brinhòlas, es pereu lo president dau País de la Provença Vèrda.
 
Segur qu’am’un projècte de centrala a biomassa, Inova, que deu donar calor e electricitat a tótei leis entrepresas dau relarg d’una ciutat en mudacion, e un autre projècte culturau ample sus lei musicas tradicionalas a Correns, lo país sembla ben diferent d’aqueu d’Assas, Verdon, Vaire, que baileja Bernat Molling, premier cònsol, per quauquei jorns encara, de Clumanc, pròche de la « capitala », Barrema, 500 abitants, aluenchada tant de Dinha coma de Niça.
 
« Siam crentós de vèire passar a la trapa leis ajudas que n’avèm necessitat per far viure un projècte toristic », nos ditz l’elegit. « Siam inquiets ». Lo costat « ruralitat » dins lo Contracte de Plan Estat/Region que se discutisse a l’ora d’ara, « i serèm oblidats. E quand lei Metropòlas pòdon pretendre ai Fons Europeans, vaquí que leis ajudas a la diversificacion agricòla e a l’equipament rurau, elei, davàlon ! »

Mai am’una populacion de 5500 abitants l’invèrn e de 55 000 l’estiu, lo torisme es la sola ocasion de far viure d’actius. L’industria, n’en rèsta que de roïnas. Que podrién pasmens èstre l’escasença d’activitats.
 
Assas, Verdon, Vaire vodrié reviscolar un molin a Entrevaus, l’anciana fabrica de drap de l’Aut Verdon e la minotarié de Barrema. Per aquò es en cèrca de dardenas per o faire. Mai aquélei projèctes son pas dins la tòca de l’Union Europeana per 2014-2020.
 
Aquela a chausit d’ajudar, am’un budgèt que descreisse per causa de crisi, ren que lei projèctes de recèrca e d’innovacion. Mai se l’innovacion se pòu entendre coma la noveutat tecnologica, l’innovacion sociala o territoriala li sembla pas dever èstre espatlada.
 
« Avèm pasmens necessitat d’agençar e de valorisar nòstre patrimòni per endralhar una activitat d’escorreguda tematica, amé lotjaments, visitas, restauracion… Coma volètz faire, que siam en defòra dei rotas dau desvolopament ?! »
 
Michaël Latz, de son costat, pausa l’enjuec. « Vivèm dins de territòris onte lo monde vèn abitar, puei s’entòrna trabalhar a la vila. Dins aquela situacion que son nòstrei possibilitats de desvolopament ? Premier de crear d’emplecs au nòstre. Puei d’aparar nòstre avenir comun, ce que vòu dire aparar nòstrei tèrras a facturar ».

Es ce qu’a fa, lo País de la Provença Verda, qu’a bailèjat l’Esquèma de Coeréncia Territoriala, lo Scot. S’i es emplegat a demandar que « chasque còup que de tèrras a laborar son emplegadas per un agençament, fau d’avança reviscolar e reservar una susfacia equivalenta per l’agricultura de deman ».
 
Lei País acampats de Provença, dins son Libre Blanc, va díson : « revendiquam lo gaubi dei país dins l’endralhament de projèctes transversaus adaptats a chasque territòri, faisant boai dei frontièras administrativas ; e son tambèn una vigia a l’agachon que fa de prospectiva. »
 
E fai dètz proposicions, coma : afortir lei mejans dei país am’un contracte entre l’Estat, lei Regions e lei Despartaments, per sièis ans ; o encara de participar a definir lei politicas dei Regions, per assegurar ai territòris ruraus un desvolopament sens esperit de concurréncia.
 
Per lo moment, la Lèi lei reconeisse pus despuei 2010, que s’en pòu pus crear de novèus. E sona aquélei qu’exíston « Pòles d’Equilibri e de Coordinacion Territoriaus » (PECT).
 
Es per se donar de temps que, lo 25 octobre 2013, la Region Provença Aups Còsta d’Azur a decidit d’esperlongar sei contractes de país. E lo 21 febrier seguent, a votat leis ajudas (aperaquí 5,2 M€) que lei permetran d’evoluar en PECT.
 
Mai entre Euròpa dei Ciutadassas e quasi desèrts umans, lo valat se cava mai.

Article écrit en graphie classique avec les suggestions lexicales de Reinat Toscano