Qué tarabast per la cançon de Goldman « Toute la vie » ! S’avísan, mai que d’un, que seriá una cançon « anti-joines », « paternalista », que díson : « Coluche, tòrna ! Leis Enfoirés son venguts reaccionaris … » e patin-cofin.
Lei malhums sociaus esperlóngan despuei quàuquei jorns aquela polemica, qu’auriá pas d’èstre, s’aguèsson un pauc de cultura istorica e artistica entre leis aurelhas, aquélei polemicaires.
Lei malhums sociaus esperlóngan despuei quàuquei jorns aquela polemica, qu’auriá pas d’èstre, s’aguèsson un pauc de cultura istorica e artistica entre leis aurelhas, aquélei polemicaires.
Mettre en scène un débat de la société n'est pas faire offense à celle-ci
Sabèm pas se lo Marselhés JJ Goldman coneisse ben, eu, l’art de la tençon. Mai aquel exercici trobadoresc fa partida de tot son eiritatge culturau. E, conscient o pas, aquò s’entende dins sa cançon per Les Enfoirés.
Dins « Toute la vie », s’agisse de faire debatre doás còlas : aquela dei parents am’aquela de sei nistons, venguts adolescents. Aquélei li díson ai mai vielhs : « Pòrtas embarradas, vaquí nòstre avenir...avètz tot mancat, despensat, polluit ! », e lei parents de respondre amé derisien : « pantaii o siás en trin de tubar ? ». Leis uns díson : « nos as fa un monde impossible », leis autres contèstan : « as tota la vida davans tu per lo milhorar ».
Au començament deis annadas 1970, quand aviá encara lei peus longàs, Maxime Leforestier, eu un Parisenc pasmens, cantava quasi tot parier lei dos ròtles : « nosautres vivián per quauqua ren disiá lo paire », « siatz mòrts per pas grand causa disiá l’enfant » que podèm entendre dins « Dialogue ». E beleu qu’es pas d’azard s’aquel artiste sostèn Goldman dins aquel afaire, maugrat tot lo chafaret que sa cançon provòca.
La tençon es un genre poetic naissut amé lei trobadors, e aquela targa de discutaires a poscut parlar de ben d’autreis chausidas qu’entre amor e desamor : coma « se vodar a Dieu o demorar dins lo monde ; èstre raspi o faire larguessa » que nos aprèn Linda Paterson. « Lei trobadors céssan jamai de pausar de questiens o de prepausar de soluciens que regàrdan d’àutreis atges que lo sieu » ajusta Gerard Gouiran.*
E beleu qu’es ben ce qu’a fa lo Goldman am’aquela composicien, pausar de questiens sus nòstre temps, e organisar la polemica sus aqueu tèma. Qu’un artista qu’inserisse la contradiccien a son discors pròpri dins son òbra siegue acusat de discors reaccionari, aquò laissa estabosit.
A l’ora que l’inhorança tua l’intelligéncia, sembla qu’un esfòrç pedagogic siegue necite, per pas nos fabricar una generacien de nèscis. Lo debat es a favorisar, e la cançon deis Enfoirés favorisa lo debat. Aquélei que n’en vòlon pas fan escòrna a l’intelligéncia ; aquélei que lo ménan, élei, an pas a se taisar.
E se la societat francesa vòu ben cavar nòstra memòria istorica per favorisar la cultura dau debat, seriá necessari de n’en parlar a l’escòla. Se aquela impausa au programa dei liceans de saupre ce qu’es lo romantisme o lo simbolisme en literatura, vesèm pas perqué li demandariá pas pereu de saupre ce que son tençons e partiments.
Fariá pas de mau a l’avenir de nòstra democracia. Qu’aquela, per la favorisar, aurèm pas « Toute la vie ».
*Revista « Europe » de junh-julhet de 2008, paginas 3 e 112.
Dins « Toute la vie », s’agisse de faire debatre doás còlas : aquela dei parents am’aquela de sei nistons, venguts adolescents. Aquélei li díson ai mai vielhs : « Pòrtas embarradas, vaquí nòstre avenir...avètz tot mancat, despensat, polluit ! », e lei parents de respondre amé derisien : « pantaii o siás en trin de tubar ? ». Leis uns díson : « nos as fa un monde impossible », leis autres contèstan : « as tota la vida davans tu per lo milhorar ».
Au començament deis annadas 1970, quand aviá encara lei peus longàs, Maxime Leforestier, eu un Parisenc pasmens, cantava quasi tot parier lei dos ròtles : « nosautres vivián per quauqua ren disiá lo paire », « siatz mòrts per pas grand causa disiá l’enfant » que podèm entendre dins « Dialogue ». E beleu qu’es pas d’azard s’aquel artiste sostèn Goldman dins aquel afaire, maugrat tot lo chafaret que sa cançon provòca.
La tençon es un genre poetic naissut amé lei trobadors, e aquela targa de discutaires a poscut parlar de ben d’autreis chausidas qu’entre amor e desamor : coma « se vodar a Dieu o demorar dins lo monde ; èstre raspi o faire larguessa » que nos aprèn Linda Paterson. « Lei trobadors céssan jamai de pausar de questiens o de prepausar de soluciens que regàrdan d’àutreis atges que lo sieu » ajusta Gerard Gouiran.*
E beleu qu’es ben ce qu’a fa lo Goldman am’aquela composicien, pausar de questiens sus nòstre temps, e organisar la polemica sus aqueu tèma. Qu’un artista qu’inserisse la contradiccien a son discors pròpri dins son òbra siegue acusat de discors reaccionari, aquò laissa estabosit.
A l’ora que l’inhorança tua l’intelligéncia, sembla qu’un esfòrç pedagogic siegue necite, per pas nos fabricar una generacien de nèscis. Lo debat es a favorisar, e la cançon deis Enfoirés favorisa lo debat. Aquélei que n’en vòlon pas fan escòrna a l’intelligéncia ; aquélei que lo ménan, élei, an pas a se taisar.
E se la societat francesa vòu ben cavar nòstra memòria istorica per favorisar la cultura dau debat, seriá necessari de n’en parlar a l’escòla. Se aquela impausa au programa dei liceans de saupre ce qu’es lo romantisme o lo simbolisme en literatura, vesèm pas perqué li demandariá pas pereu de saupre ce que son tençons e partiments.
Fariá pas de mau a l’avenir de nòstra democracia. Qu’aquela, per la favorisar, aurèm pas « Toute la vie ».
*Revista « Europe » de junh-julhet de 2008, paginas 3 e 112.