Lei senators an tornat a introdurre d’articles de vòstre projèct de lèi sus lei lengas regionalas. Nos rementatz lei quaus ?
La Lèi prepausada per la proteccion patrimoniala e la promocion dei lengas regionalas siguèt votada en premièra lectura per l’Assemblada Nacionala lo 14 de febrier passat, manca quauqueis articles, que – es l’interessant – lei senators an tornat introdurre lo dètz de decembre.
Una d’aquelei prepausicions tornadas dins lo tèxte per lei senators ditz que lo pretzfach escolari serà degut ais escolans que devon trobar una escòla bilingüa fòra de sa comuna. Se fasiá deja mai solament se l’escòla èra publica. Ara serà parier se l’escòla es associativa o privada.
Un autre, que ne’n voliá pas lo ministre Blanquer, es que siegue tot o part d’un territòri, am’una convencion entre l’Estat e una collectivitat locala, l’ensenhament d’una lenga regionala podriá èstre generalisat a totei leis escolans. Faudriá alòr va prepausar a chasque escolan, e dau moment que la convencion seriá acceptada per l’Estat, l’i fariá obligacion.
Aviáu fa d’acamp amé lei senators per explicar lei ponchs que lo govèrn aviá retirats, adonc èron assabentats, mai lo tresenc article, son elei que l’an prepausat. E per leis escòlas bascas o bretonas en particulier èra fòrça important, bòrd que s’agissiá d’ensenhar la lenga regionala delà de la paritat dins leis escòlas bilingüas. Mai que d’un projecte d’aquela mena èra blocat per lo ministèri, en particulier per lei escòlas mairalas au País Basc.
La Lèi Toubon podrà plus s'oposar a l'usatge e la promocion dei lengas regionalas
Leis autreis articles de vòstre project tanben siguèron votats ? En particulier aqueu sus lei signes que reconéis pas la lenga francèsa ?
Òc, lei signes diacritics ara endavant seràn legaus. L’i a agut lo cas dau joine Fañch, en Bretanha, ara lei senators l’an confiermat. Puei li a encara lo chanjament de la lèi Toubon de 1994 (Lèi 94-665) relativa a l’emplec de la lenga francèsa. Era importanta bòrd que precisiá que s’oposava pas a la legislacion sus lei lengas regionalas. Lo problèma es que d’aquelei lèis, n’i a pas fin qu’ara, e aquò despuei la Lèi Deixonne de 1951...Alòr l’aviam chanjada per precisar que la Lèi Toubon s’oposa pas “a l’usatge e a la promocion dei lengas regionalas”, ce qu’es pas parier, bòrd qu’am’aquò una nòva lèi seriá pas necessari.
Alòr bòrd que per leis articles que Assemblada Nacionala e Senat siguèron d’acòrd, ara son intocables. En segonda lectura a l’Assemblada podràn pas èstre chanjats. Resta lo sòrt dei tres (e un quatrenc per precisar lei lengas parladas a Mayotte) que lo ministre ne’n voliá pas.
Ara ais associacions d'educar lei deputats
Alòr justament, podriá perfectament leis escafar encara un còp ?
Siáu optimista. Fau vèire que la finestra parlementari per discutir la lèi serà lo 8 d’abriu venènt, es a dire pas luenh deis eleccions regionalas. Serà complicat per mai que d’un deputat, meme de LREM, de votar còntra lei lengas regionalas puei de presentar son camp ai Regionalas, sensa comptar que deuràn se presentar ai legislativas dins lei memes Regions l’an d’après.
Puei Monsur Blanquer es tant rigid que comença d’alassar meme lei deputats de son camp, que per elei coma per leis autres, es non, non, e sempre non. An començat de s’emancipar.
Mai per trobar una majoritat me sembla que lo monde associatiu deu se mobilisar, e anar explicar ce que vòlon a son deputat. Seriá lo melhor mejan de ganhar sus aqueu ponch.
Lire aussi La loi Mollac en quelques mots