De l'anecdote aux grands mouvements de l'Histoire
« Son malaür, ve mi chagrina / Sabi que seràn nombrós, / crenhi qu’un jorn, la famina / fague de gròs malaürós. / bucharàn coma d’esclavas / E lo travalh que faràn, /Li rendrà ben pauc de cavas, / N’auràn pas per seis enfants ». Am’aqueu « An dich voai » lo cantaire et autor Luc Guillaume, naissut en 1832, rena còntra lo plebiscite de Napoleòn « lo pichon » en 1870. Aquel assai de l’emperor per faire avalisar son regime, devengut una briga mai liberau, èra combatut per la gaucha marselhèsa coma parisenca…E duerbava una pontannada revolucionaria essenciala per entendre tota l’istòria politica francèsa pèr un siècle.
Fa partida dau corpus de textes que presenta Glaudi Barsòtti amé son « Textes occitans de la Comuna de Marselha », ais edicions Latinoir , un editor qu’amerita d’èstre sostengut, bòrd qu’assaja de publicar, am’ un polit gaubi, son premier libre en occitan de Marselha.
Quauquei mes après la victòria dau « òc » pèr l’emperor, son regime s’espòutis, amé la desfacha de Sedan, on es capturat pèr lei Prussians.
Fa partida dau corpus de textes que presenta Glaudi Barsòtti amé son « Textes occitans de la Comuna de Marselha », ais edicions Latinoir , un editor qu’amerita d’èstre sostengut, bòrd qu’assaja de publicar, am’ un polit gaubi, son premier libre en occitan de Marselha.
Quauquei mes après la victòria dau « òc » pèr l’emperor, son regime s’espòutis, amé la desfacha de Sedan, on es capturat pèr lei Prussians.
De Saint-Trophime au grand train de l'Histoire
Pèr tant, la nòva tota joina Republica se bastís còntra son pòple, que vòu pas laissar l’armada estrangièra sus lo sòu francès. A Paris s’endraia la periòda revolucionaria qu’espincharà tota l’Euròpa, alòr qu’a Marselha comença una rebelien que s’espandirà dau 22 març au 4 d’abriu.
Breu moment, pasmens tant ric. 150 mòrts d’insurgits, 30 de sordats, e una canonada dei gròssas dau Fòrt Sant Micolau sus la Prefectura, que decapitarà l’estatua dau Sant-Trofima. Una anecdòta que pasmens farà cantar mai que d’un, la decapitacien prenènt valor de casuda dau regime politic.
Miquèu Capoduro (1836-1892) ne’n dirà ansin : « De tot ce qu’aviá pres leis armas / Per sostenir la libertat : / Se n’es mòrts, vèrsi ges de larmas / Car elei podiá v’avitar. /Mai planhi totjorn Sant Trofima, / A subit lo sòrt d’un coquin. / De la Bòna Mèra es victima »
Barsòtti pòrta un agach de tipe marxista sus l’istòria, coma son collèga Pèire Assante, que signa la prefàci. Li dona un biais de nos faire descubrir lei detalhs de l’Istòria coma part d’un grand movament politic, economic e sociau onte lei fachs de societat, coma lei biais de pensar, prenon sens.
Per lo descavament d’aquel occitan de Marselha preciós, populari, coma per lo precis d’una Istòria que Paris considèra jamai, es segur un libre a conselhar.
Breu moment, pasmens tant ric. 150 mòrts d’insurgits, 30 de sordats, e una canonada dei gròssas dau Fòrt Sant Micolau sus la Prefectura, que decapitarà l’estatua dau Sant-Trofima. Una anecdòta que pasmens farà cantar mai que d’un, la decapitacien prenènt valor de casuda dau regime politic.
Miquèu Capoduro (1836-1892) ne’n dirà ansin : « De tot ce qu’aviá pres leis armas / Per sostenir la libertat : / Se n’es mòrts, vèrsi ges de larmas / Car elei podiá v’avitar. /Mai planhi totjorn Sant Trofima, / A subit lo sòrt d’un coquin. / De la Bòna Mèra es victima »
Barsòtti pòrta un agach de tipe marxista sus l’istòria, coma son collèga Pèire Assante, que signa la prefàci. Li dona un biais de nos faire descubrir lei detalhs de l’Istòria coma part d’un grand movament politic, economic e sociau onte lei fachs de societat, coma lei biais de pensar, prenon sens.
Per lo descavament d’aquel occitan de Marselha preciós, populari, coma per lo precis d’una Istòria que Paris considèra jamai, es segur un libre a conselhar.
Edité par Jacques Aubergy, Glaudi Barsotti présentait sa "Comuna", dans un restaurant de la Rue Sainte à Marseille, samedi (photo MN)