E s'acaba l'aventura...s'endraïa l'après

Serà dins gaire la rentraia universitària a Niça. Tòrno de Montpelhier per contunhar mon cursus d’occitan. Aquel que me sio bastit. Entameno lo DEA dins l’amira d’enchaenar sus la tèsi a Niça. Tornarai trobar las montanhas e la valaia de Jabron. La veirai totjorn d’un uèlh amistós. E esmogut.

Los actors anam per l’avans primiera. Un succès.

Lo film sòrte sus France 3 Provença- Alps- Còsta d’Azur lo 31 de decembre de 2003 a 23 oras e subla. Malgrat la decision dal jorn e de l’ora, es un succès. De monde me’n parlan. Se me’n aviso ben, serà difusit l’an d’après sus France 3 nacional l’onze de novembre de 2004, de sera tanben. Quina data simbolica.

En 2004 aurà lo pretz de la Melhora ficcion TV, lo pretz de la Juraia (mencion especiala per Rogier Pasturel) e mai lo pretz de la Tecnica (image per Serge Dell’Amico) al Festenal de la ficcion TV de Sant Tropetz! Serà selectionat al festenal internacional dal film de Douardenez en 2004.

E aurà lo Grand Pretz al Festenal de Barcelona de 2004!

Recebrai un exemplar dal DVD per corrier.

En 2005 a Casteunòu de Gadanha participarai mai al film « Frederic Mistral. Un portrait insolite du célèbre poète provençal » de JP Belmon entre sèt joves afogats de lenga d’òc. I retròbo un amic de la fac de Montpelhier.

Participo a la projeccion e un debat per lo « 5en Festenal dal film provençal » en març-abril de 2005. Es organizat per los Films dal delta a Rosset. I menèro los amics Krystyna e Azer. L’ocasion de lor far descubrir lo país e sa lenga.

Avèm una ovacion que lo public se ten drech a la fin de la projeccion. Tornam de nuech. Sus lo passatge, lor mòstro los vilatges d’una part de ma familha. Un pauc pelegrinatge...

Faguèro de conferéncias sus « Malaterra, bòna terra per deman » al Cèucle provençau de Ròcabruna en 2005, al Licèu Jean Aicard d’Ièras en 2005. Aquela conferéncia es epica. La velha, èro a cò de Ressaire a Banhòus qu’aviam passat un moment a Avinhon. E charraviam. Ai partit l’endeman de matin, un pauc just. I èra de circulacion per entrar dins Tolon e Ièras. Ai arribat just per presentar lo film als escolans. Quina paur... èra simpatic de parlar a de liceans, qu’èro gaire mai eatjat qu’elos. Se fagueriam un merendon ensèm après la conferéncia. Parleriam qu’en occitan. La classa.

Faguèro d’autras presentacions, a Drap per l’associacion de la Calandreta niçarda en 2005 que chambièro de títol e devenguèt « Malaterra, film en occitan ». En 2006 a Vielha per las IXenes Jornades Occitanocatalanes, parlèro de Malaterra dins l’encastre de ma presentacion « Los mèdias e la lenga d’Òc », parlèro mai de Malaterra al Collègi Raoul Dufy de Niça (en 2006, 2007 e 2013), a l’Escòla dei Molins de Trans en 2006, a l’Institut d’Estudis Occitans dal 06 en 2007... E pi d’autras conferéncias sus d’autres subjèctes tanben, sus Garibaldi l’occitan, sus La sociolinguistica occitana, sus la Linguistica e la dialectologia, sus l’Occitan vivaroalpenc... en Occitània, en Itàlia, en Catalonha, en Alemanha...

L’èrsa Malaterra se va esvanir progressivament. Fau de corts metratges amb Pascal Pottier. En 2008 participarai coma actor tornar mai dins lo film « Garibaldi made in Nissa » de Crestian Passuello. Serà difusit dins lo departament dals Alps d’Auta Provença sus « Télé Locale Provence ». Una television estachaia a la cultura occitana, a travèrs sos resportatges e simplament lo monde qu’i parla amb l’accent e l’occitan i a sa placeta. De còups l’agacho sus la television per la bòx de SFR (mas serà remplaçaia per « La Chaîne Marseille (LCM) »), coma la tv catalana Televisió de Catalunya Internacional (TVCi).

En 2009 sostendrai la tèsi. Unas pàginas se viran?

De tot aquò, ne’n rèsta una caissa de carton a cò de mon paire. Lo scenario e de documents, benlèu de fòtos i dèvon èstre. L’ai manco dubèrta per escriure aquelas linhas. Un qu’ai ren lo temps d’anar la cerchar. Dos qu’escriguèro quora me venguèt. Agacharai mai tardi s’ai lo temps. Un jorn, per veire. S’ai ren eissubliat.

Ai l’impression, despí que me cuento aquelas lescas de vita, que tot auria poscut èstre un roman inventat. De còups, sio a far autra causa e me tòrna en ment, coma un lamp, tal o tal moment plasent o desagradiu. S’ai temps de lo marcar sus papier coma aicí, existe. Senon demòra encara tancat dins lo ment, las “carnavèlas”, de qué se “mastrolhar las carnavèlas” coma auria dich lo Joan-Peire Belmon.

Totes de l’equipa se sèm perduts de vista. Quora veo “Plus belle la vie” (PBLV) que passa cada sera de la senta setmana, penso a Felip. Avèm pron charrat ensèm sus los mèdias. Escambiat de mails après Malatèrra. Me mandèt fa pauc encara de fòtos de Malatèrra qu’avio perdüas. Après la banda dals “Nuls” qu’i frequentèt Chabat e companhia dins la naissenta television en region, volia demorar a Marselha per crear al país. Après Malatèrra, Liberata, impossible de far pertusar qualqua ren de creatiu durable en occitan provençal (en lenga non-francesa qué), quitament en region. Racisme totjorn integrat que se vei manco. L’avia capit. Mas tròup de blocatges jacobins. Encara, e èra luenh d’èstre occitanista. Per el, èra vist dals mèdias. Mas èran e son sempre los memes blocatges. Fa plaser de veire que l’analisi èra partajaia aicí.