Aquelei que fan mestier de promòure la lenga regionala aqueu còp an pas sovent agut paur d’anar dins l’arena politica a l’occasion dei Municipalas dau mes de març. Podèm citar Joan-Miquèu Turc, conseilher non oficiau dau Consèu Generau dei Bocas-dau-Ròse e l’un dei darriers majoraus dau Felibrige elegits. Pròche de Martina Vassal, la candidata Lei Republicans de Marselha, lo vaquí am’ela, darrier David Galtier, lo cap de tiera, e en setena posicion dins lo seten sector, aqueu dei arrondiments 13 e 14, a l’ora d’ara tengut per lo Rassemblement National Stefan Ravier.
Lo Collectiu Prouvènço eu a chausit de publicar una “Charta” e de la faire signar per de candidats, comptant entre elei un conselhier generau, segon la revista dau Collectiu, Me dison Prouvènço.
Dins leis Autas Aups e dins mai que d’una ciutat dau Var, d’occitanistas son plaçats sus de tieras municipalas. E quauqueis uns seràn probablament elegits. Lo conselhier generau 13 delegat a la lenga e cultura provençala Brunò Genzana eu bailèja una tiera a Plan de Cuca.
Mai a Marselha, l’occitanisme dins sa diversitat se retròba sota l’etiqueta Partit Occitan, e dins la tiera EELV menada per Sebastien Barles, Marselha auça-ti (Debout Marseille).
S’i tròban dos pielons dau jornau istoric en provençau Prouvènço d’Aro, Tricio Dupuy e Bernat Giely, eu vengut de Parlaren qu’aviá creat a la fin deis 70’, e Pèire Brechet, actuau president de l’Institut d’Estudis Occitans federau, eu dins lo segond sector, aqueu dei Pòrts. Encara l’i es Laura Giely, Gilabert Bonnet e Sebastian Emond. Pèire Brechet seriá en posicion eligible a la Comuna e perqué non a la Metropòli. “D’autrei tanben segon lo resultat” precisa Pèire Brechet.
Per eu, ges d’empacha : “la politica deu pas èstre un tabó. Nos fau ben portar una dinamica societala e faire avans amé de projècts de terren, dins lei transpòrts coma dins leis oportunitats de ben manjar, qu’a Marselha li a segregacion sus aquelei ponchs coma per d’autres. Nòstre trabalh serà de luchar còntre aquela segregacion, e d’afiermar que l’occitanisme a una vision patrimoniala, segur, mai tanben se preocupa mai que mai de la vida vidanta”.
Adonc lei regionalistas l’i van ‘mé la tòca de faire de politica per la ciutat, e non pas solament d’agir per la lenga d’òc dins la vila. Aquò dich sus lo Facebook de la tiera Debout Marselha, ja li a un boton per arribar au programa politic, redigit en occitan sus la pagina personala de Pèire Brechet, e en doas grafias “que son de respectar e que jamai seràn une trencada entre nosautres”. De cotria adonc.
Per ce qu’es de faire respelir la lenga nòstra, quasi absènta de l’espaci public marselhés a l’ora d’ara, “es necite de reconstruire la memòria de la lenga au nòstre, de rementar qu’es a Marselha que leis òbras de Belaud de la Belaudiera siguèron publicadas après sa mòrt, publicacien que siguèt lo promier libre imprimit dins la vila dau tèmps de la tentativa independentista de Cazaulx. E encara es a Marselha que Massilia Sound Systèm e Manu Theron nos cantan la democracia”.
Adonc per l’essenciau se podrà esperar, un còp elegits aqueu monde, un sosten d’a fons ai projècts utilitzant la lenga occitana, mai tanben un sosten actiu a tota politica per redusir lei rompeduras socialas e territorialas que trenta ans de gaudinisme seguissènt trenta ans de defferrisme, an provocat. Es ce que dison.
La tiera de gaucha Prima Marselhesa (Printemps Marseillais) au mens dins lei quartiers Nòrd dei XV e XVI ens arrondiments, presenta sei candidats, de son costat, am’en tèsta Joan-Marc Coppola. L’elegit comunista, es de se ne’n rementar, en 2003, aviá prepausat una mocion qu’aviá fa de bruch au Consèu Regionau, còntre lo “patron” de la gaucha Michèu Vauzelle. Aquela disiá que l’occitan èra la lenga de Provença Aups e Còsta d’Azur.
De vèire ce que sortirà de tot aquò dins un mes.